Jak uzyskać brytyjskie obywatelstwo?

Jak uzyskać brytyjskie obywatelstwo?

Aby zostać obywatelem Wielkiej Brytanii, trzeba spełnić kilka wymogów i pamiętać o wielu formalnościach. Same zasady przyznawania obywatelstwa są jednak dość proste.

Polacy, jako obywatele kraju należącego do Unii Europejskiej, przez lata mogli mieszkać i pracować w Wielkiej Brytanii bez większych przeszkód. Ale wobec faktu wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE czeka ich teraz sporo formalności. Jeśli przyjechali do UK stosunkowo niedawno, muszą uzyskać status osoby osiedlonej. Jeśli jednak żyją w Wielkiej Brytanii od dłuższego czasu, mogą rozważyć zdobycie brytyjskiego obywatelstwa. Poniżej opisujemy, jak przebiega ów proces.

Z tekstu dowiesz się m.in.:

  • kto może się starać o brytyjskie obywatelstwo,
  • jak długo trzeba mieszkać w UK przed złożeniem wniosku o naturalizację,
  • jakie egzaminy należy zdać, ubiegając się o brytyjskie obywatelstwo – i kto nie musi do nich przystępować,
  • jak dobrze trzeba znać angielski, aby zostać obywatelem Wielkiej Brytanii,
  • jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o nadanie brytyjskiego obywatelstwa,
  • gdzie można złożyć taki wniosek,
  • ile kosztuje uzyskanie brytyjskiego obywatelstwa,
  • jakie przywileje przysługują obywatelom UK,
  • jak długo czeka się na decyzję w sprawie przyznania brytyjskiego obywatelstwa.

Kto może zostać obywatelem UK

Pierwszym krokiem na drodze do naturalizacji – czyli uzyskania obywatelstwa przez kogoś, komu nie zostało ono nadane niejako automatycznie – jest upewnienie się, że w ogóle można o nią wnioskować. Aby zostać obywatelem Wielkiej Brytanii, trzeba bowiem spełnić kilka warunków.

Zgodnie z przepisami o brytyjskie obywatelstwo mogą się zaś ubiegać:

  • osoby pozostające w związku z obywatelem UK, które mieszkają na Wyspach od co najmniej 3 lat i mają wspomniany na wstępie status osoby osiedlonej (ang. settled status) albo prawo stałego pobytu;
  • osoby od co najmniej roku uprawnione do stałego pobytu na podstawie dokumentu „Indefinite Leave to Remain” (ILR, można się o niego starać po 5 latach życia w Wielkiej Brytanii);
  • osoby od co najmniej roku uprawnione do stałego pobytu na podstawie dokumentu „UK Permanent Residence”, które wykażą, że przez 5 lat nieprzerwanie mieszkały w Wielkiej Brytanii (przy czym nie musi to być koniecznie ostatnie 5 lat);
  • osoby od co najmniej roku posiadające „settled status”;
  • osoby, których co najmniej jedno z rodziców ma brytyjskie obywatelstwo,
  • osoby urodzone w Wielkiej Brytanii, ale niebędące obywatelami tego kraju (tzw. prawo ziemi obowiązuje chociażby w USA, jednak nie na Wyspach – w UK liczy się także data urodzenia i obywatelstwo rodziców; więcej szczegółów na ten temat znajdziesz tutaj).

Uwaga: o ile po uzyskaniu brytyjskiego obywatelstwa nie trzeba przebywać na stałe w UK, o tyle ubiegając się o nie, należy wykazać, że w ciągu 5 lat pobytu na Wyspach nie opuściło się Wielkiej Brytanii na dłużej niż łącznie 450 dni (ewentualnie na dłużej niż łącznie 270 w dni w ciągu 3 lat), przy czym w roku poprzedzającym złożenie wniosku o naturalizację wolno pozostawać poza granicami Zjednoczonego Królestwa przez maksymalnie 90 dni.

Egzamin językowy

Od kandydatów na brytyjskich obywateli oczekuje się – co w sumie nie dziwne – znajomości języka angielskiego (bądź walijskiego lub szkockiego) na poziomie przynajmniej średnio zaawansowanym (B1). Kompetencji w tym zakresie nie muszą potwierdzać tylko osoby:

  • niepełnoletnie,
  • mające ponad 65 lat,
  • niepełnosprawne w sposób uniemożliwiający weryfikację rzeczonych kompetencji.

Pozostali powinni natomiast okazać dyplom ukończenia anglojęzycznych studiów wyższych lub certyfikat honorowany przez Home Office, czyli brytyjski odpowiednik ministerstwa spraw wewnętrznych. Jeśli ktoś nie posiada żadnego z tych dokumentów, musi przystąpić do egzaminu państwowego. Wykaz miejsc, w których organizowane są egzaminy, i akredytowanych ośrodków certyfikacyjnych znajduje się tutaj.

Test z wiedzy o Wielkiej Brytanii

Prawowity brytyjski obywatel musi nie tylko znać język, ale też dysponować pewnym zasobem wiedzy na temat Zjednoczonego Królestwa. Ważnym punktem procesu naturalizacji jest więc egzamin o nazwie „Life in the UK”. Z przykładowymi pytaniami, jakie mogą się na nim pojawić – dotyczącymi zresztą bardziej historii, tradycji i kultury niż codziennego życia w Wielkiej Brytanii – zapoznasz się tutaj. Materiał, na podstawie którego pytania owe są układane, przyswoić można zaś poprzez lekturę oficjalnego podręcznika pt. „Life in the United Kingdom: A Guide For New Residents”.

Egzamin polega na rozwiązaniu testu złożonego z 24 pytań (oczywiście po angielsku). Zdający ma 45 minut na udzielenie przynajmniej 18 poprawnych odpowiedzi. Jeśli mu się to nie uda, po tygodniu może ponownie podejść do sprawdzianu – i tak aż do skutku. Za każdym razem jednak musi od nowa zarezerwować termin w jednym z 30 centrów egzaminacyjnych i wnieść opłatę w wysokości 50 funtów. Płatności i rezerwacji dokonuje się z minimum trzydniowym wyprzedzeniem na stronie https://www.lituktestbooking.co.uk/lituk-web, podając dane dokumentu tożsamości, którym trzeba się później wylegitymować przed podejściem do testu.

Podobnie jak w przypadku egzaminu z języka, nie muszą zdawać go osoby niepełnoletnie, niepełnosprawne i mające więcej niż 65 lat – a także te, które kiedykolwiek w przeszłości już „Life in the UK” zaliczyły.

Brytyjskie obywatelstwo - test wiedzy o Wielkiej Brytanii

Dowody „dobrego prowadzenia się”

Każda społeczność przyjmująca w swoje szeregi nowego członka chciałaby mieć pewność, że przysporzy on jej jakichś korzyści, a przynajmniej będzie stosował się do obowiązujących przepisów. Ten, kto chce zostać obywatelem UK, również powinien dowieść, że jego kandydatura jest warta rozważenia. W tym celu przedstawić musi natomiast:

  • brytyjski odpowiednik zaświadczenia o niekaralności – przy czym Home Office może chcieć sprawdzić też historię ewentualnych wykroczeń i przestępstw popełnionych na terenie Polski; o ile te najpoważniejsze mogą stanowić istotną przeszkodę w uzyskaniu obywatelstwa, o tyle drobne przewinienia zwykle nie są tutaj problemem;
  • referencje – tzn. pozytywna opinia na temat chociażby uczciwości i pracowitości danej osoby wystawiona przez dwóch obywateli Wielkiej Brytanii (ewentualnie przez nie-Brytyjczyków cieszących się międzynarodowym szacunkiem i uznaniem), którzy znają tę osobę od co najmniej 3 lat;
  • dokumenty potwierdzające płacenie podatków, składek zdrowotnych itp. – w zależności od charakteru podejmowanej pracy zarobkowej mogą to być pisma od pracodawców, formularz P60 (karta podatkowa), „Self-Asessment Tax Calculation” (w przypadku osób samozatrudnionych), ewentualnie pismo z Job Centre o przyznaniu tzw. Jobseeker Allowance (jeśli ktoś jest akurat bezrobotny) lub odpowiednika brytyjskiej renty (ang. Incapacity Benefit).

We wniosku o naturalizację, do którego trzeba dołączyć powyższe dokumenty (a także dwa zdjęcia i specjalny numer uzyskany w momencie zdania egzaminu „Life in the UK”), przyznać się należy ponadto do wszelkich wykroczeń drogowych ukaranych mandatem, ewentualnego bankructwa czy wyjścia z aresztu za kaucją, jeśli takie zdarzenia w przeszłości miały miejsce.

Wniosek o nadanie brytyjskiego obywatelstwa

Sam wniosek można zaś złożyć zasadniczo na trzy sposoby:

  • online, na stronie https://visas-immigration.service.gov.uk/product/nationality-an – w imieniu swoim lub członków najbliższej rodziny (z tej opcji nie mogą skorzystać mieszkańcy Wysp Normandzkich i Wyspy Man, a także brytyjskich terytoriów zamorskich);
  • pocztą – wzór formularza do pobrania znajdziesz tutaj; należy go wydrukować, wypełnić podpisać, a następnie przesłać wraz z wymaganymi załącznikami na adres wydziału ds. wiz i imigracji Home Office w Liverpoolu (adres ten znajdziesz z kolei tutaj);
  • za pośrednictwem lokalnej jednostki samorządowej (tzw. National Checking Service) lub agenta akredytowanego przez urząd zwany Office of the Immigration Service Commissioner – doświadczenie profesjonalisty pozwoli uniknąć błędów formalnych podczas aplikowania, usługa taka kosztuje jednak dodatkowo od 50 do 100 funtów.

Osoby niezbyt wprawnie posługujące się nowoczesnymi technologiami mogą uzyskać telefoniczną pomoc przy składaniu wniosku przez internet lub np. umówić się w tej sprawie na spotkanie w lokalnej bibliotece (aby znaleźć właściwą osobę udzielającą wsparcia w danej okolicy, muszą jednak wpisać swój kod pocztowy w wyszukiwarkę znajdującą się na tej stronie).

Ile trzeba zapłacić, żeby zostać obywatelem UK

Podobnie jak w przypadku wielu innych wniosków – chociażby wizowych – tak i tutaj obowiązuje opłata, bez wniesienia której podanie nie będzie rozpatrzone. Wynosi ona w tej chwili niebagatelne 1330 funtów i podlega zwrotowi tylko w wyjątkowych sytuacjach (z potrąceniem kosztów administracyjnych w kwocie 25 funtów), przy czym odmowa przyznania obywatelstwa się do nich nie zalicza. Płatności dokonuje się kartą, niezależnie od tego, czy aplikacja jest składana online, czy pocztą (drugi sposób wymaga przesłania także formularza zgody na obciążenie karty konkretną sumą; jego wzór znajdziesz tutaj).

To jednak nie koniec. Do opłat za rozpatrzenie wniosku i za podejście do egzaminów („Life in the UK” i językowego), a także za ewentualną usługę pośrednictwa doliczyć trzeba jeszcze:

  • ok. 20 funtów za pobranie danych biometrycznych – czyli zrobienie zdjęcia i zeskanowanie odcisków palców w placówce pocztowej, która zostanie wnioskodawcy wskazana listownie po złożeniu podania (trzeba się tam stawić w ciągu tygodnia od otrzymania takiej wiadomości),
  • 80 funtów za udział w specjalnej ceremonii nadania brytyjskiego obywatelstwa – jeśli oczywiście zostanie ono nadane; w przeciwnym razie opłata ta nie jest pobierana (nie muszą też jej wnosić osoby niepełnoletnie, które nie mogą uczestniczyć w samej uroczystości).

Wniosek o nadanie brytyjskiego obywatelstwa

Nadanie brytyjskiego obywatelstwa

Podana kwota dotyczy ceremonii grupowej. Istnieje też możliwość zorganizowania jej prywatnie, o cenę i dostępne terminy zaś trzeba pytać w lokalnym samorządzie (ang. council).

Uwaga: jeśli nie stawisz się na uroczystym nadaniu obywatelstwa, pozytywna decyzja w jego sprawie może zostać cofnięta! Raz przyznane obywatelstwo można ponadto utracić, gdy okaże się, że uzyskano je na drodze oszustwa lub zatajenia istotnych informacji.

Podczas ceremonii składa się przysięgę na wierność Królowej i lojalność wobec Wielkiej Brytanii. Od chwili złożenia wniosku do tego momentu mija zazwyczaj około pół roku – chcąc zdobyć brytyjskie obywatelstwo, trzeba się więc uzbroić w nieco cierpliwości. Z drugiej strony pewnym pocieszeniem może być fakt, że np. oczekiwanie na decyzję w sprawie przyznania tzw. zielonej karty, czyli prawa stałego pobytu w USA, ciągnie się zwykle znacznie dłużej, bo nieraz całymi latami.

Przeczytaj: Co Brexit oznacza dla Polaków

Zalety bycia obywatelem Wielkiej Brytanii

Jak więc widać, proces stawania się obywatelem Zjednoczonego Królestwa jest dość długotrwały, najeżony formalnościami i stosunkowo kosztowny. Kiedy się już jednak go przejdzie, można m.in.:

  • ubiegać się o brytyjski paszport i korzystać z pomocy brytyjskich placówek dyplomatycznych za granicą – przy czym mając podwójne obywatelstwo, nie wolno się powoływać na bycie obywatelem UK w Polsce (i na podobnej zasadzie liczyć w Wielkiej Brytanii na pomoc polskiej ambasady),
  • korzystać z uprawnień przysługujących Brytyjczykom – czyli np. głosować w wyborach lub ubiegać się o różnego typu świadczenia,
  • podjąć pracę w brytyjskich urzędach i Policji.

Przywileje te będą też w większości przypadków automatycznie przysługiwać przyszłym dzieciom naturalizowanego obywatela UK, ten ostatni zaś nie będzie musiał ponadto obawiać się wielu możliwych konsekwencji Brexitu, czyli opuszczenia przez Wielką Brytanię Unii Europejskiej.

Warto natomiast zaznaczyć, że w związku z Brexitem opisane w niniejszym artykule zasady przyznawania brytyjskiego obywatelstwa mogą wkrótce ulec poważnym zmianom.

Osoby, które jeszcze nie złożyły wniosku o naturalizację, ale mają taki zamiar, powinny śledzić rządową stronę https://www.gov.uk, gdzie pojawiają się najbardziej aktualne i miarodajne informacje na ten temat.

Zdjęcia: Unsplash.com, Pixabay.com

WizaOnline.pl to rzetelne źródło wiedzy o zagranicznych podróżach. Publikujemy artykuły o formalnościach związanych z wyjazdem za granicę, przygotowaniach do podróży, ciekawych miejscach i atrakcjach do odwiedzenia.